Gắn tên cho heo, đeo số cho xoài: Minh bạch dữ liệu từ chuỗi cung ứng

Công Nghệ

01/01/2019 | 02:57 GMT+7

Công nghệ blockchain được kỳ vọng là chìa khóa giải quyết bài toán minh bạch dữ liệu trong chuỗi cung ứng.

Đại diện Infinity Blockchain Labs (trái) giải thích về ứng dụng truy xuất nguồn gốc nông sản dựa trên công nghệ Blockchain cho nông dân tại tỉnh Đồng Tháp.

Minh bạch dữ liệu từ số hóa đầu vào

Minh bạch hóa thông tin về nguồn gốc sản phẩm ngày càng được quan tâm hơn ở Việt Nam. Năm ngoái, TP.HCM bắt đầu kiểm soát chất lượng thịt heo bán ở các chợ bằng cách đeo vòng truy xuất nguồn gốc. Trong khi đó, hợp tác xã xoài Mỹ Xương giúp người mua xoài ở siêu thị dễ dàng kiểm tra về thông tin xuất xứ nhờ công nghệ blockchain.

Từ trước đến nay, việc quản lý thông tin và kiểm soát chất lượng sản phẩm tại các giai đoạn trung gian trong chuỗi cung ứng là bài toán nan giải. Từ khâu sản xuất đến tay người tiêu dùng, đặc tính về sản phẩm (như thông tin, chất lượng,…) có thể bị gian lận hoặc đánh tráo ở bất kỳ giai đoạn nào.

Để hàng hóa luân chuyển nhanh hơn, dễ hơn và chính xác đến tay người tiêu dùng, chuỗi cung ứng ngày càng cần minh bạch. Dù vậy, số lượng các vụ vi phạm liên quan đến dữ liệu trong những năm gần đây gia tăng đáng kể.

Điển hình là câu chuyện Liên Minh châu Âu (EU) phạt “thẻ vàng” với Việt Nam vào năm ngoái vì tiêu chuẩn thủy sản xuất khẩu không đạt chất lượng. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là vì ngư dân Việt Nam không đảm bảo được việc truy xuất nguồn gốc đối với các loại thủy sản. Hệ quả là thị trường xuất khẩu thủy sản mà Việt Nam đã từng đứng số 1, nay đã rớt xuống vị trí số 4.

Khó khăn nằm ở chỗ quy trình vận chuyển hàng hóa xuyên quốc gia rất cần sự theo dõi sát sao đường đi của sản phẩm và các công ty vận chuyển tham gia vào chuỗi này.

Không chỉ ở vấn đề hàng hóa nông thủy sản, vấn đề minh bạch dữ liệu ngày càng được quan tâm ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Chẳng hạn như dịch vụ chăm sóc sức khỏe y tế. Nếu dữ liệu bệnh án minh bạch và thông suốt, các bác sĩ dễ dàng theo dõi các thông tin liên quan đến bệnh nhân, từ tiền sử bệnh, xét nghiệm liên quan hay các loại thuốc đã từng dùng.

Công nghệ máy tính ngày càng phát triển, xã hội cũng đang dần chuyển sang số hóa ở nhiều lĩnh vực, nên việc minh bạch dữ liệu lại càng trở nên cấp thiết. Đặc biệt là ở trong nền kinh tế chia sẻ, khi nhiều công ty cùng tham gia sản xuất sản phẩm.

Cũng cần nói thêm, dữ liệu cần minh bạch không phải là dữ liệu cá nhân, mà là dữ liệu của toàn bộ quy trình sản xuất và cung cấp sản phẩm. Minh bạch ở đây hiểu một cách đơn giản là công khai, tuân thủ các quy định pháp lý liên quan, giúp dễ dàng kiểm tra, đối chiếu.

Tạp chí kinh doanh Harvard Business Review số phát hành vào tháng 6, nhận định rằng mặc dù chuỗi cung ứng là “trái tim” đối với doanh nghiệp, nhưng sự hạn chế của các công nghệ cũ đã cản trở mục tiêu minh bạch dữ liệu từ khâu sản xuất đầu tiên đến cuối cùng. Tuy nhiên, điều đáng mừng là công nghệ mới sẽ giúp thay đổi hiện trạng này. “Blockchain đang mở đầu cuộc cách mạng về cách thức các bên tham gia trong mạng lưới của chuỗi cung ứng linh hoạt”, tạp chí này nhận định.

Blockchain là lời giải

Sự minh bạch dữ liệu đồng nghĩa với việc các thông tin lưu trữ không bị thay đổi, dễ dàng truy xuất để đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu, từ đó giúp giảm các rủi ro kinh doanh và củng cố niềm tin của người tiêu dùng vào sản phẩm.

Blockchain có thể là lời giải. Mô hình lưu trữ dữ liệu trong Blockchain được thiết kế theo từng khối, mỗi khối dữ liệu mới được sinh ra kết nối với khối dữ liệu liền trước đó, hỗ trợ việc truy xuất dễ dàng các thông tin cũ.

Mỗi giai đoạn sẽ lần lượt được lưu vào Blockchain bằng phương thức đơn giản, như sử dụng con tem có chứa mã QR. Sản phẩm đi qua mỗi quy trình sẽ được quét mã QR này để lưu thông tin vào Blockchain. Chỉ với điện thoại thông minh, người dùng cuối có thể kiểm tra được thông tin rõ ràng ở bất kỳ giai đoạn nào trong chuỗi cung ứng.

Gan ten cho heo, deo so cho xoai: Minh bach du lieu tu chuoi cung ung

Về mặt kỹ thuật, tất cả các nút trong mạng lưới Blockchain trên toàn thế giới đều lưu trữ các dữ liệu giống nhau. Khi nút mới tham gia vào mạng lưới, nút này sẽ tiến hành tải toàn bộ dữ liệu từ một nút trong mạng và sau đó, tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ khác như xác thực các dữ liệu của khối.

Trên thế giới, nhiều tập đoàn lớn đã ứng dụng blockchain để minh bạch hóa dữ liệu. Không chỉ những công ty công nghệ như IBM, công ty chuyên về logistics như Maersk, hệ thống siêu thị Walmart cũng ứng dụng công nghệ này để truy xuất nguồn gốc thịt heo được nhập từ Trung Quốc. Có thể kể tên rất nhiều các công ty khác ứng dụng blockchain vào chuỗi cung ứng thực phẩm như Unilever, Nestle, Tyson, Dole.

Một ví dụ khác là BHP Billiton, tập đoàn khai thác khoáng sản lớn nhất ở Úc, sử dụng Blockchain để theo dõi sự chuyển động của các loại đá quý, các chất lỏng cần bảo quản, nhằm kiểm soát chặt chẽ và đảm bảo ổn định chất lượng sản phẩm trong quá trình vận chuyển.

Ở Việt Nam, ứng dụng blockchain đầu tiên hỗ trợ truy xuất nguồn gốc nông sản là Fruitchain, được nghiên cứu và phát triển bởi Infinity Blockchain Labs (IBL). Fruitchain được đánh giá là giải pháp tối ưu và tiện lợi, với chức năng quét mã QR để cung cấp thông tin về toàn bộ chuỗi cung ứng nông sản, từ khâu nuôi trồng, đóng gói vận chuyển, đến khâu phân phối và tiêu thụ.

Nói về công nghệ blockchain ứng dụng vào chuỗi cung ứng nông sản, ông Lê Nhật Quang, Giám đốc Bộ phận Nghiên cứu và Phát triển, công ty Infinity Blockchain Labs cho biết: “Với công nghệ Blockchain, toàn bộ quy trình từ sản xuất đến phân phối sản phẩm sẽ được minh bạch hoàn toàn. Tính toàn vẹn của sản phẩm được duy trì, sức cạnh tranh và giá trị kinh tế trên thị trường qua đó được nâng cao”.

Nhờ nền tảng minh bạch và bảo mật với công nghệ blockchain, Fruitchain giúp hạn chế tối đa tình trạng gian lận, nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu cho các mặt hàng nông sản Việt, vốn đối mặt với tình trạng hàng giả, hàng nhái bao lâu nay.

Nằm trong dự án chiến lược “Vietnam Blockchain Country”, trực thuộc IBL, đây cũng là dự án tiên phong trong việc nghiên cứu và ứng dụng những thành tựu của blockchain vào thực tiễn đời sống.

Theo Nhịp cầu đầu tư

Từ khóa:

Other news